برای انجام انحصار وراثت (Déclaration de succession یا Acte de notoriété) در فرانسه توسط ایرانیان (چه مقیم فرانسه یا خارج‌نشین) چند مرحله وجود دارد. مراحل و الزامات بستگی به این دارد که:
- متوفی در فرانسه فوت کرده یا در ایران
- اموال متوفی در فرانسه بوده یا در ایران
- وراث در فرانسه هستند یا خارج از کشور
در ادامه، مراحل کلی را برای ایرانیان در فرانسه (یا با اموال در فرانسه) شرح می‌دهم:
مراحل انحصار وراثت برای ایرانیان در فرانسه:
۱. تماس با یک نوتغ (Notaire) در فرانسه
- انجام انحصار وراثت در فرانسه معمولاً باید از طریق دفتر اسناد رسمی (étude notariale) انجام شود.
- نوتغ صلاحیت‌دار در منطقه محل اقامت متوفی یا محل اموال مستقر است.
- می‌توانید نوتغ فارسی‌زبان یا آشنا با حقوق بین‌الملل خصوصی را انتخاب کنید.
۲. ارائه مدارک لازم به نوتغ
مدارک معمول شامل:
- گواهی فوت (Acte de décès)
- شناسنامه و پاسپورت متوفی
- سند ازدواج، در صورت وجود
- لیست و مشخصات وراث (کپی شناسنامه، کارت ملی یا پاسپورت)
- مدارک مربوط به دارایی‌ها (حساب‌های بانکی، ملک، خودرو، سرمایه‌گذاری‌ها)
- وصیت‌نامه (در صورت وجود)
اگر فوت در ایران بوده باشد: باید ترجمه رسمی گواهی فوت و سایر مدارک توسط دارالترجمه رسمی و تایید سفارت فرانسه انجام شود.
۳. تنظیم گواهی انحصار وراثت (Acte de notoriété)
- نوتغ با بررسی مدارک، گواهی انحصار وراثت صادر می‌کند.
- این سند برای اثبات هویت قانونی وراث و درصد سهم آن‌ها در دارایی استفاده می‌شود.
۴. اظهارنامه مالیاتی (Déclaration de succession)
- اگر ارزش اموال بالا باشد، باید اظهارنامه مالیاتی تا ۶ ماه پس از فوت به اداره مالیات ارائه شود.
- بسته به رابطه وراث با متوفی، مالیات بر ارث ممکن است متفاوت باشد.
۵. تقسیم و انتقال دارایی‌ها
- بعد از انجام انحصار وراثت، اموال قابل انتقال به وراث هستند (مثلاً انتقال مالکیت ملک، برداشت از حساب بانکی، فروش خودرو و…).
📌 نکات مهم:
- اگر وراث یا متوفی تابعیت ایرانی دارند ولی اموال در فرانسه باشد، نوتغ می‌تواند انحصار را طبق حقوق بین‌الملل خصوصی بررسی کند (مثلاً تعیین اینکه کدام قانون حاکم است: ایران یا فرانسه).
- در مواردی ممکن است نیاز به گواهی انحصار وراثت در ایران و ترجمه رسمی آن برای استفاده در فرانسه باشد.
- در صورت اختلاف میان وراث، ممکن است نیاز به دادگاه و وکیل حقوقی باشد.
مشورت با وکیل ایرانی
در بیشتر موارد مشورت با وکیل ایرانی در فرانسه (یا وکیلی که به زبان فارسی مسلط است و با حقوق ایران و فرانسه هر دو آشناست) می‌تواند بسیار مفید، سریع و حتی ضروری باشد.
در ادامه دلایل و شرایطی را توضیح می‌دهم که چرا این مشورت می‌تواند بهتر از مراجعه صرف به یک نوتغ فرانسوی باشد:
۱. درک دقیق از حقوق ایران و فرانسه
- قوانین ارث در ایران و فرانسه متفاوت هستند (مثلاً در ایران وراث طبقه‌بندی‌شده‌اند، در فرانسه اولویت با همسر و فرزندان است).
- یک وکیل آشنا با هر دو نظام حقوقی بهتر می‌تواند تعیین کند کدام قانون در پرونده شما حاکم است (طبق اصول حقوق بین‌الملل خصوصی).
۲. ارتباط راحت‌تر و بدون مشکل زبانی
- می‌توانید به زبان فارسی صحبت کنید، که برای توضیح جزئیات خانوادگی و قانونی بسیار مهم است.
- مخصوصاً برای والدین یا وراث مسن که شاید به زبان فرانسوی مسلط نباشند.
۳. پیگیری پرونده در ایران (در صورت نیاز)
- اگر لازم باشد بخشی از انحصار وراثت در ایران انجام شود (مثلاً برای ترجمه مدارک، گرفتن گواهی حصر وراثت ایرانی)، وکیل ایرانی در فرانسه ممکن است با دفاتر و وکلای داخل ایران همکاری داشته باشد.
۴. جلوگیری از اشتباه یا تأخیر
- در بسیاری از موارد نوتغ‌های فرانسوی با قوانین ایران آشنا نیستند، و ممکن است مدارکی را رد کنند یا فرایند طولانی شود.
- وکیل ایرانی می‌تواند به عنوان واسطه یا مشاور در تهیه اسناد، ترجمه‌ها و مکاتبات عمل کند.
۵. نمایندگی قانونی شما در فرانسه
- اگر خودتان حضور ندارید یا نمی‌خواهید مستقیم در فرایند شرکت کنید، می‌توانید به یک وکیل ایرانی در فرانسه وکالت رسمی بدهید تا مراحل را به نیابت شما پیش ببرد.
برای پیگیری امور قانونی انحصار وراثت در فرانسه می‌توانید با من بهاره دسان در پاریس تماس بگیرید.